Yeni Rakı'nın yeni şişesi

Her ne kadar çilingir sofrası müdavimleri dışından çok içiyle ilgilense de Yeni Rakı'nın neredeyse yarım yüzyıldır alıştığımız şişesi değişti. Tasarımcısı Gamze Güven "Türkiye nihayet hak ettiği, kimlikli bir rakı şişesine kavuştu" diyor
Milliyet Pazar 10.07.2005
ASLI ÇAKIR
aslicak@milliyet.com.tr

Yeni Rakı'nın yıllardır alıştığımız, düz, sade, mavi etiketli şişesi yenilendi. Boyu uzadı, beli inceldi, etiketi gitti. Mey İçki'nin bu doğrultudaki çalışmaları yaklaşık bir yıldır sürüyordu. Mey İçki Pazarlama Müdürü Yapıncak Gürkan Erkan'ın anlattığına göre özelleştirme sonrasında oluşan pazarlama bölümü ürünlerle ilgili tüketici araştırmaları yapmış. Çoğu rakıseverin isteği de şişesinin daha çağa uygun bir görünüm kazanması olmuş. Çünkü tüketiciler eski şişe için "Çok standart, olağan, herhangi bir sıfatla adlandırılmayacak bir şişe" demişler.
Mey beş tasarımcıya geçtiğimiz yaz teklif götürdü. Onlara araştırmaları verdi, ne istediğini anlattı. Beş tasarımcı da 50'nin üzerinde çalışma getirdi. Bir kısmı üretim zorlukları, maliyet gibi nedenlerle, bir kısmı da isteklere uymaması yüzünden şirket çalışanları tarafından elendi. Geriye kalan yaklaşık 10-15 şişe tüketicilere soruldu.
50 kadar kadın ve erkek rakısever şişelerin nelerini sevdiklerini söylediler, en iyiyi seçtiler. Sonuçta ortaya Tasarım Üssü isimli şirketin, Gamze Güven ve Mete Ahıska'nın tasarımını yaptığı şişelerden biri çıktı. Şirketin sahibi, endüstriyel tasarımcı Gamze Güven yapım aşamasını anlattı.

Bu teklif size ilk geldiğinde ne hissettiniz?
Çok heyecanlandım. Dedim ki "Hah, Türkiye nihayet hak ettiği, kimlikli, kült olabilecek bir rakı şişesine, formuna ulaşabilecek." Bu çok önemliydi benim için. Çünkü şimdiye kadar rakı, ispirto şişesiyle aynı şişede yer alıyordu. Dünyaya baktığınızda inanılmaz bir pazar var içki ambalajında... Viski kimlikli bir şişeye kavuşmuş. Viski deyince aklınıza kare şişe geliyor. Konyak deyince dolgun, yuvarlak bir şişe...

Siz hepsini incelediniz...
Tabii, başka şişeleri de inceledik. Grappa, şarap şişeleri... Rakı bizim milli içkimiz, dünyaya mal olmuş. Dolayısıyla artık bizim dünyaya da pazarlayabileceğimiz, kimlikli bir şişeye ihtiyacımız vardı.
"Tıngırdak olmamalıydı. Masaya vurulabilecek bir şişe olsun istedik"

Hemen dikkati çeken nokta şişenin ince beli...
Biz ince belli yapalım diye yola çıkmadık. Uzun, ince bir şişe istiyorduk. Ama baktık ki çok narin oldu. Kadınsı bir etki yaratıyordu ilk şişeler. Sonra dedik ki bu, masaya tak diye vurabileceğin bir şişe de olmalı. Güçlü, sağlam bir etkisi olmalı. Tıngırdak olmamalı. Kavraması da kolay olmalıydı. O ince bel de onu sağlıyor.
"Rakı bir vitrin, bir bar içkisi değil. Çilingir sofrasının baş konuğu"

Bu şişeyi hangi sıfatlarla anlatabilirsiniz?
Bu şişeyi çağdaş, zarif, kibar, samimi, güçlü ve heybetli diye anlatabiliriz. Heybetlilik için normalden biraz uzun yaptık. Güçlülüğünü geniş omuzlarıyla sağladık. Ayakları da yere sağlam basıyor. Üçgen vücut gibi biraz da. Herkesin de kabul edeceği bir şişe olmalıydı. Zarifliği onun için. Bu zarifliği de boynuyla ve bu içbükey bölümüyle, beliyle yakalamaya çalıştık. Bu arada tabii Ortadoğu'ya, araklara; Yunanlılara, uzolara baktığımızda gördük ki hepsinde ortak bir kriter var. Tüm şişeler daire kesit. Biz de bu daire kesiti koruduk. Yoksa rakı raconu bozulabilirdi. Üçgen şekil gibi alternatif arayışlara girmedik çünkü onlar biraz fan fin fon tasarımlar olabilirdi. Bir de rakının çağrıştırdığı ifade olarak da mütevazı olması gerekiyordu.

Zaten rakı süs, vitrin içkisi değil. Alınır, masaya getirilir, içilir ve biter.
Evet. Bu bir vitrin içkisi değil. Çilingir sofrasının baş konuğu. Sohbetin, dostluğun bir parçası. Ayrıca o masada oturan, dengeli, bilge kişi ifadesi de var. Şişesi de bu karaktere uygun olmalıydı. Zaten biz de süsten özellikle kaçındık.

"Etiketi yok çünkü berraklığı, duruluğu daha iyi görünmeliydi"

Bu şişenin en büyük özelliklerinden biri etiketinin kağıt olmaması. Kendinden, üzerinde. Serigrafik baskı.
Özellikle bunu istedik çünkü daha çağdaş ve sade bir etki yaratıyordu. Etiketinin olmamasının bir nedeni de berraklığının, duruluğunun daha iyi görünmesi.

Hep erkeklerden bahsettik. Kadınlar da sevecek mi sizce bu şişeyi?
Kadınlar biraz daha zarif bir şişe olmasını tercih edeceklerdir. Rakının eski şişesinin o düz, kalın hali kadınlara itici gelebilir.

Şimdi bu yeni şişenin yanına bir de yeni bardak yaparsınız artık.
Aslında yaptık.

Yine böyle ince belli mi?
Şişeye benzer bir bardak olacak elbette.

Siz rakısever biri miydiniz?
Aslında ben iyi bir şarap içicisiydim. Ama tüm bu süreç içinde, araştırmalar sonrasında özellikle de bu şişeyle birlikte bana çok sempatik gelmeye başladı ve bir rakı içicisi oldum. Babam bana rakı içirtmezdi. "Evlenmeden rakı içilmez" derdi. Rakı konusunda en çok hoşuma giden şey; bu içki sarhoş olmak için içilen bir içki değil. Bu muhabbeti uzatmak, çakırkeyifliği sağlamak için içilen bir içki.

Rakıseverler ve tasarımcılar ne diyor?

"Bu denli şık bir çalışmanın bir Türk tasarımcının elinden çıkması çok güzel"
Mehmet Yalçın (İçki yazarı-Gusto dergisi yayın yönetmeni)
Bence "yeni" Yeni Rakı çok çağdaş ve zarif olmuş. İçki şişesi ve etiketi tasarımında İngilizler ve Fransızlar uzmandır, önce İngiltere'de yaptırılmış zannettim. Bu denli şık ve profesyonel bir çalışmanın bir Türk tasarımcının elinden çıkması güzel bir sürpriz.
Benim Yeni Rakı'nın etiketinde öteden beri beğenmediğim nokta, rakıda yerli, ulusal bir kimlik olmamasıydı. Peugeot otomobilinin ya da Alman biracıların amblemlerini andıran iki aslan, rakının "aslan sütü" esprisine bir gönderme yapmıyordu. Bu devam ediyor. Tasarımdaki tek ciddi eksiklik bence yerel kimliğinin olmaması.
Öte yandan rakı bizde "erkeksi" imajı olan bir içki, alkolü de çok sert. Böyle bir içkinin "kadınsı" hatlara sahip, ortası hafif çukurlu bu denli zarif bir şişeyle sunulması rakının kimliğine ne kadar uygun, o da bence bir soru işareti.

"Eski şişe bıktırmıştı"
Aydın Boysan (Mimar-Yazar)
Bence Yeni Rakı'nın şişesi iyi oldu. Zaten yarım yüzyıldır değişmeyen eski şişe bıktırmıştı. Görünüşü de kişiliksizdi. Bir şişe şişeye benzesin yeter. Bu şişe de benziyor.

"Bu şişe daha kaliteli bir rakı izlenimi veriyor"
Fatma Korkut (ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü Başkanı)
Şişenin kendisini henüz görmedim, fotoğrafları üzerinden konuşabilirim. Yeni Rakı'nın tasarımında dikkat çeken ince belli yapı, Türkiye'nin sevdiği ve benimsediği, çay bardağı ile özdeşleşmiş bir form. Genel hatları oldukça feminen, uzun ve zarif bir cam ambalaj tasarımı.
Bu da sanki daha kaliteli bir rakı izlenimi veriyor. Bence etkileyici, akılda kalıcı, çağdaş olmuş. Bundan önceki rakı şişesi hepimizin belleğinde çok sıradan bir ambalajdı, hiçbir özelliği yoktu.

"Müşteriler 'Biz şimdi ismimizi bunun neresine yazacağız?' diye soruyor"
Yakup Aslan (Yakup restoranın sahibi)
Rakının şişesi güzel de... Biz tabii etiketli olmasını bekliyorduk. Bizim müşterimiz bir şişe rakı ister, içer bir kısmını. Sonra gerisi kalır, "Şunu içemedim" der. Etiketine ismini yazar, işaretini koyar, "Bu rakıyı diğer gelişimde bana getir" der. Geçenlerde bir müşteri "Biz ismimizi şimdi bunun neresine yazacağız?" dedi. Ama tabii ki çok akıllı bir adım oldu. Yeni Rakı satışları düşüşteydi, yeni şişeyle birlikte artıyor. Müşteri "Bu yeni şişe, sahte olamaz" diye düşünüyor.

"Artık sofrada şarap şişesi klasında yer alabilir"
Hakan Ertem (Marmara Üniversitesi Endüstri Ürünleri Tasarım Bölümü Başkanı)
Tasarımcı gözüyle şişe genel itibariyle olumlu görünüyor. Çok abes, birbirini kesen formlar ve dengesizlik görmedim ben şişede. Eskisine nazaran daha zarif bir ürün. Ama tüketici beğenir mi bilemem. Çocukluğumuzdan beri alıştığımız bir şişe var. Ama bir de şu var: Türkiye yepyeni bir döneme açılıyor bu sektörde ve buna yeni bir formla, ambalajla geçmek doğrudur.
Kullanıcı olarak da şunu söyleyebilirim. Hani rakının sofrada şarap şişesi klasında yer almasını isterim. Bu şişe de buna daha uygun.

"Boyu çok uzun, dengesiz ama tutuş kolaylığı olması bir avantaj"
Emre Bozbeyli (Paşabahçe tasarım müdürü)
Yeni şişe alışılagelmişin dışında, değişik. Fakat ben boyunun çok uzun olduğunu düşünüyorum. Dengesiz ve orantısız aslında. Biçiminden dolayı orta kısmının tutuş kolaylığı bir avantaj. Eski şişeyle karşılaştırıldığında, yeni şişenin daha modern çizgiler taşıdığını söyleyebilirim.
Bu şişe yurtdışında da beğenilebilir fakat tasarım açısından bazı cin ve votka şişelerine benzediği için insanlara ilginç geleceğini sanmıyorum.

"Çay ince belli bardaktan, rakı ince belli şişeden"
Deniz Gürsoy (Yemek ve içki kitapları yazarı)
Tasarımcısını kutlarım.
Yeni Rakı'ya güzel bir elbise dikmiş. Eski şişe bizim karımız, bu ise metresimiz gibi. Yani ince belli bir çıtır. Şimdilik alışıncaya kadar daha heyecanlı oluyor. Ona da alışınca karımız gibi olur mutlaka. Ama seçimimiz ince bellisi olur. Eh! Erkek eline de ince belli şişe yakışır. Çay ince belli bardaktan, rakı ince belli şişeden.