"Konya’nın Geleneksel Eğlence Kültürü"nde Rakı

... Birçok araştırmacının, aslında bir Konya türküsü olmadığını ileri sürdüğü Konyalı, cinsellik bakımından en cüretkâr türkülerdendir. Sefa Odabaşı’ya (2000a: 85) göre, kanto türüne yakın olan bu türkü, muhtemelen, kızlı kahvelerde şarkı söyleyen İstanbullu kızlar tarafından yayılmıştır. Bir hanım ağzından söylenmek üzere güftesi yazılan türkünün bestecisi belli değildir. İçinde, şeker, sucuk, pastırma, dondurma, rakı, pırasa, kişniş gibi bazı yiyecek maddeleri motif olarak kullanılmaktadır. Güfte içinde müstehcenliği çağrıştıran sözler sıralanmaktadır.

Gerçekten de Konyalı türküsünün hemen her dörtlüğünde müstehcen ifadeler yer almaktadır. Örneğin “Haniya da benim elli dirhem pastırmam/Konyalıdan başkasına bastırmam” veya “Haniya da benim elli dirhem dondurmam/Konyalıdan başkasına koydurmam” gibi mısralar çekincesiz bir cinsellik içermektedir.

...

Konya müziğinin önemli bir bölümü dinî musiki olarak şekillenmiş olsa da, özellikle halk müziği, ağırlıklı olarak eğlenceye yöneliktir. Dolayısıyla bu müzik, dinî açıdan yasak olan eğlence ortamlarında çalınıp söylenmiş, aynı ortamda rakı içilmiş, oturak kadını oynatılmıştır. Konya’nın muhafazakâr kimliğiyle bu eğlencelerin bir arada gelişimi şaşırtıcı bir tezat oluşturmaktadır. Araştırmacıların genel kanaati, din adamlarının ve ulemanın öteden beri eğlenceyi yasaklar görünürken, gizlice hoş gören ya da göz yuman bir eğilim taşıdığı yönündedir.

...

Oturak alemi her zaman düzenlenmez, genellikle düğünler sırasında yapılırdı. Irz ve namus konusunda son derece duyarlı olan, aile kadın veya kızının topuğuna bile bakmayan hovardalar, oturak alemine birer ikişer gelirken; rakılar, mezeler ve diğer yiyecekler oturak kadınları tarafından hazırlanır, alem sırasında da hovardalara sunulurdu. Daha sonra saz, cura, kanun, ud ve kemandan oluşan müzik ekibi çalar, oturak kadınları türkü söyler ve oynarlardı. Hovardalar ise asla oynamaz, oyuncu kadınla cilveleşmek ve konuşmak bir yana, birbirleriyle bile konuşmaktan kaçınırlardı. Âlemin sonlarına doğru uzun hava söylenir, kadınlarla birlikte yemek yenir ve hovardalar birer ikişer dağılırlardı (Sural, 1975: 3; Odabaşı, 2000b; Sakman, 2001: 79-91).

...

Vedat ÇAKIR

Konya'nın geleneksel Eğlence Kültürü

Türkiyat Araştırmaları Dergisi

S:17, Sf :355-382

PDF olarak indir